فیبریلاسیون دهلیزی، پایه و اساس سکته قلبی و مغزی!

فیبریلاسیون دهلیزی (A-fib) یک ریتم نامنظم قلب است که به عنوان  یکی از رایج ترین انواع آریتمی شناخته می شود. فیبریلاسیون دهلیزی باعث می شود ضربان قلب شما بسیار سریعتر از حد معمول باشد. همچنین، حفره های فوقانی و پایینی قلب آنطور که باید با هم کار نمی کنند. گاهی اوقات فیبریلاسیون دهلیزی خود به خود از بین می رود.  برای برخی افراد، فیبریلاسیون دهلیزی یک مشکل دائمی قلبی است که سال‌ها ادامه دارد. با گذشت زمان، ممکن است بیشتر اتفاق بیفتد و مدت طولانی تری داشته باشد. متخصص قلب و عروق ممکن است برای درمان فیبریلاسیون دهلیزی داروها، روش های پزشکی و تغییرات سبک زندگی را توصیه کند.

فیبریلاسیون دهلیزی چگونه بر قلب تأثیر می گذارد؟

قلب انسان از چهار حفره تشکیل شده است: دو حفره فوقانی به نام دهلیز و دو حفره پایینی به نام بطن. هر بار که قلب می تپد، خون را از دهلیزها به داخل بطن ها و سپس از بطن های اطراف بدن پمپاژ می کند. هر ضربان قلب از بالای قلب شروع می شود و به سمت پایین حرکت می کند. سیگنال های الکتریکی سرعت ضربان قلب را کنترل می کنند و جریان خون را بین اتاقک ها هماهنگ می کنند. هنگامی که فردی A-fib دارد، این سیگنال‌های الکتریکی تحریف می‌شوند و باعث می‌شوند دهلیزها به‌طور نامنظم دچار لرزش یا انقباض شوند. به این حالت فیبریلاسیون می گویند.

بسیاری از افرادی که ضربان قلب نامنظم یا آریتمی دارند، هیچ علامتی ندارند. با این حال، تشخیص و درمان زودهنگام A-fib می تواند به طور قابل توجهی احتمال پیشگیری از عوارض را بهبود بخشد.

علت فیبریلاسیون دهلیزی چیست؟

تغییرات در سیگنال های الکتریکی در قلب باعث ایجاد A-fib می شود. ممکن است برای هر فردی در هر سنی اتفاق بیفتد، اما در میان افراد مسن شایع تر است. سایر عوامل خطر عبارتند از:

• فشار خون بالا: فشار خون بالا در دراز مدت می تواند بر قلب فشار وارد کند.
• آمبولی ریه: این اصطلاح پزشکی برای لخته شدن خون در سرخرگی است که خون را به ریه می رساند.
• بیماری قلبی: افراد مبتلا به بیماری های زمینه ای قلبی در معرض خطر بیشتری برای A-fib هستند. این شرایط شامل بیماری دریچه قلب، نارسایی قلبی، بیماری عروق کرونر و حمله قلبی است.
• مصرف الکل: اگرچه مصرف منظم مقادیر زیاد الکل افراد را در معرض بالاترین خطر قرار می دهد، حتی مقادیر متوسط ​​آن می تواند برای برخی افراد محرک باشد. سایر داروهای سمی مانند مت آمفتامین نیز می توانند باعث ایجاد A-fib شوند.
• اعضای خانواده با A-fib: افرادی که سابقه خانوادگی دارند، بیشتر احتمال دارد که خودشان این بیماری را تجربه کنند.
• آپنه خواب: این می تواند خطر ابتلا به A-fib را در فرد افزایش دهد، به ویژه زمانی که شدید باشد.
• سایر شرایط مزمن: برخی از شرایط پزشکی طولانی مدت – از جمله مشکلات تیروئید، آسم، دیابت و چاقی ممکن است خطر را افزایش دهند.

علائم فیبریلاسیون دهلیزی

همه افراد مبتلا به A-fib علائمی ندارند و در کسانی که این علائم را دارند، علائم ممکن است به طور متناوب رخ دهند. منبع مورد اعتماد انجمن قلب آمریکا (AHA) می گوید که شایع ترین علامت بال زدن قلب است. سایر علائم احتمالی عبارتند از:

• تپش قلب، یا احساس ضربان نامنظم قلب
• تنگی نفس، به ویژه در حین ورزش یا فعالیت
• درد قفسه سینه، فشار یا ناراحتی
• فشار خون پایین، سرگیجه، سبکی سر و غش
• خستگی عمومی
• گیجی یا احساس ناراحتی

پزشکان به افرادی که این علائم را دارند – صرف نظر از اینکه قبلاً تشخیص A-fib را دریافت کرده‌اند – توصیه می‌کنند که سابقه بروز این علائم را داشته باشند و توجه داشته باشند که آیا آنها شدیدتر می‌شوند یا خیر.

عوارض فیبریلاسیون دهلیزی

برای اکثر افراد مبتلا به A-fib، جدی ترین خطر این است که می تواند منجر به سایر شرایط تهدید کننده زندگی شود. این شامل:

لخته شدن خون

اگر قلب منظم نباشد، خون می تواند در دهلیزها جمع شود. سپس لخته های خون می توانند در این استخرها تشکیل شوند. بخشی از لخته که آمبولی نامیده می شود، ممکن است شکسته شود و از طریق جریان خون به قسمت های مختلف بدن برود و باعث انسداد شود. به عنوان مثال، آمبولی می تواند جریان خون را به کلیه ها، روده، طحال، مغز یا ریه ها محدود کند. لخته خون می تواند کشنده باشد.

سکته

سکته مغزی زمانی اتفاق می افتد که لخته خون یک سرخرگ مغز را مسدود می کند و جریان خون را به بخشی از مغز کاهش می دهد یا متوقف می کند. علائم سکته مغزی بسته به قسمتی از مغز که سکته در آن رخ می دهد متفاوت است. آنها می توانند شامل ضعف در یک طرف بدن، مشکلات بینایی و مشکلات گفتاری و حرکتی باشند.

نارسایی قلبی

A-fib می تواند منجر به نارسایی قلبی شود، به خصوص زمانی که ضربان قلب بالا باشد. هنگامی که ضربان قلب نامنظم است، حجم خونی که بین حفره های فوقانی و تحتانی قلب جریان دارد برای هر ضربان قلب متفاوت است. عضله قلب ممکن است از ضربان خیلی سریع و نامنظم خسته شود. در نتیجه، قلب ممکن است خون کافی را به بدن پمپاژ نکند و مقدار خونی که در انتظار گردش است در ریه ها و سایر نواحی تجمع یابد. فیبریلاسیون همچنین می تواند علائم نارسایی قلبی زمینه ای را بدتر کند.

پزشکان چگونه فیبریلاسیون دهلیزی را درمان می کنند؟

برخی از افراد ممکن است فقط به دارو نیاز داشته باشند، در حالی که برخی دیگر ممکن است به روش های جراحی برای تثبیت ریتم قلب خود نیاز داشته باشند. گاهی اوقات، پزشکان ترکیبی از درمان ها را توصیه می کنند.

داروها

داروهای تجویزی می توانند ضربان قلب فرد را کنترل کنند، از تشکیل لخته جلوگیری کنند و برای برخی افراد، ریتم قلب را عادی کنند.

مدیریت ضربان قلب

اگر ضربان قلب فرد بالا باشد، کاهش آن از نارسایی قلبی جلوگیری می کند و به طور بالقوه علائم A-fib را کاهش می دهد. چندین دارو می توانند با کند کردن سیگنال هایی که به قلب می گویند ضربان دارد کمک کنند. این شامل:

• بتا بلوکرها مانند متوپرولول (لوپرسور) و آتنولول (تنورمین)
• مسدود کننده های کانال کلسیم، مانند دیلتیازم (کاردیزم) و وراپامیل (ورلان)
• دیگوکسین (لانوکسین)، که اکنون پزشکان به ندرت از آن استفاده می کنند

جلوگیری از لخته شدن خون

پزشک ممکن است داروهای ضد انعقاد یا رقیق کننده های خون را تجویز کند. این داروها لخته شدن خون را سخت تر می کنند. مصرف داروهای رقیق کننده خون می تواند خطر خونریزی را در فرد افزایش دهد. با این حال، برای اکثر افراد، مزایای جلوگیری از لخته شدن خون بیشتر از خطرات خونریزی است، به ویژه اگر فرد در معرض خطر سکته باشد.

برخی از داروهای رقیق کننده خون عبارتند از داروهای ضد انعقاد خوراکی با اثر مستقیم – مانند آپیکسابان (Eliquis)، ریواروکسابان (Xarelto)، ادوکسابان (Lixiana) و دابیگاتران (پراداکسا) – و کمتر رایج، وارفارین.

هرکسی که وارفارین یا یک عامل ضد انعقاد دیگر مصرف می کند باید مطمئن شود که هر متخصص پزشکی که او را درمان می کند از این دارو آگاه است. این امر به ویژه در طول درمان سایر بیماری ها و قبل از جراحی بسیار مهم است.

عادی سازی ریتم قلب

پزشکان ممکن است سعی کنند با استفاده از دارو، ریتم قلب را به حالت عادی برگردانند. این کاردیوورژن شیمیایی یا دارویی نامیده می شود. این داروهای به اصطلاح ضد آریتمی می توانند به تبدیل A-fib به ریتم منظم قلب یا حفظ ریتم منظم کمک کنند. آنها شامل مسدود کننده های کانال سدیم، مانند فلکاینید (Tambocor)، و مسدود کننده های کانال پتاسیم، مانند آمیودارون (Pacerone) هستند. با این حال، حتی پس از بازگشت ریتم قلب به حالت عادی، بیشتر افراد نیاز به مصرف داروهای رقیق کننده خون دارند.

بیشتر بخوانید: چه زمانی نگران ضربان قلب پایین یا برادی کاردی باشیم؟

روش های جراحی

پزشکان گاهی اوقات روش‌های جراحی را در کنار دارو توصیه می‌کنند، به‌ویژه اگر قرار است فرد به دلیل بیماری دیگری تحت عمل جراحی قلب قرار گیرد. گزینه های جراحی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

کاردیوورژن الکتریکی

جراح یک شوک الکتریکی همزمان را به قلب وارد می کند. این می تواند ریتم نامنظم را به یک ضربان معمولی بازنشانی کند. قبل از انجام کاردیوورژن، ممکن است اکوکاردیوگرام ترانس مری انجام دهند.  این شامل قرار دادن یک اسکوپ در گلو برای ایجاد تصویری از قلب است. جراح این روش را برای اطمینان از عدم وجود لخته در قلب انجام می دهد. اگر لخته وجود داشته باشد، پزشک برای چند هفته داروهای ضد انعقاد تجویز می کند تا آن را حل کند. کاردیوورژن پس از حل شدن لخته امکان پذیر خواهد بود.

ابلیشن کاتتر

بافتی را که باعث آریتمی قلب می شود از بین می برد. ابلیشن همیشه موفقیت آمیز نیست و در موارد نادر ممکن است منجر به عوارض جدی مانند سکته شود. خطر بروز مجدد فیبریلاسیون دهلیزی در چند هفته اول پس از عمل بیشتر است. اگر این اتفاق بیفتد، پزشک ممکن است این روش را تکرار کند. در برخی موارد، ممکن است یک ضربان‌ساز در زمان انجام عمل قرار دهید تا مطمئن شوید که پس از تخریب بافتی که باعث ایجاد مشکل می‌شود، قلب شما به درستی می‌زند.

ابلیشن جراحی

بافت آسیب دیده قلب را که سیگنال های الکتریکی معیوب تولید می کند، از بین می برد. پزشک معمولا عمل جراحی را همزمان با جراحی ترمیم دریچه‌های قلب انجام می‌دهد، اما در برخی موارد، ابلیشن جراحی را می‌توان به تنهایی انجام داد.

قرار دادن ضربان ساز

این دستگاه به قلب دستور می دهد تا به طور منظم ضربان داشته باشد. به طور معمول، ضربان ساز تنها زمانی برای درمان فیبریلاسیون دهلیزی استفاده می شود که همراه با آریتمی دیگری مانند ضربان قلب آهسته یا سندرم سینوس بیمار تشخیص داده شود. در صورت انجام عمل جراحی برای دریافت ضربان ساز، باید از داروهای رقیق کننده خون نیز استفاده کنید.

تغییر سبک زندگی

پزشک شما ممکن است به شما توصیه کند که تغییراتی در سبک زندگی سالم برای قلب داشته باشید، از جمله موارد ذکر شده در زیر:

• برای کاهش شدت و تعداد اپیزودهای فیبریلاسیون دهلیزی که دارید، وزن سالم را هدف قرار دهید.
• فعالیت بدنی داشته باشید.
• اگر می‌خواهید مصرف مواد مخدر غیرقانونی یا خیابانی را متوقف کنید، کمک بگیرید.
• الکل یا سایر محرک هایی که ممکن است ضربان قلب شما را افزایش دهند، محدود یا اجتناب کنید.
• استرس را مدیریت کنید.
• سیگار کشیدن را ترک کنید.
• از شیوه های تغذیه سالم برای قلب مانند برنامه غذایی DASH استفاده کنید که مصرف نمک را کاهش می دهد تا به کاهش فشار خون کمک کند.