سندروم متابولیک با ظهور گروهی از بیماری ها در کنار هم مرتبط است. این سندرم ترکیبی از اختلالات سلامتی است که عمدتا ناشی از اضافه وزن و چاقی است و خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی و دیابت را افزایش می دهد. در این مقاله می توانید با سندرم متابولیک، علائم و درمان آن آشنا شوید.
سندروم متابولیک
اساسا ما می‌توانیم متابولیسم را مجموعه کاملی از فرآیندهای بیوشیمیایی تعریف کنیم که در یک ارگانیسم اتفاق می‌افتد و غذا را به انرژی تبدیل می‌کند و به طور خاص به تجزیه غذا به انرژی اشاره دارد.
سندرم متابوليك، گروهی از پنج عامل خطر است که خطر ابتلا به بیماری های قلبی، دیابت و سکته را افزایش می دهد، این پنج عامل عبارتند از:
- افزایش فشار خون (بیش از 130/85 میلی متر جیوه)
- سطح قند خون بالا
- چربی اضافی دور کمر
- سطح تری گلیسیرید بالا
- سطوح پایین کلسترول خوب HDL
این اختلالات به این دلیل اتفاق می‌افتند که برخی از مواد شیمیایی بدن که در فرآیند متابولیسم استفاده می‌شوند یا از بین رفته‌اند یا به درستی کار نمی‌کنند.
داشتن تنها یکی از عوامل خطر بالا به معنای ابتلا به سندرم متابولیک نیست، اما داشتن تنها یکی از این عوامل شانس ابتلا به بیماری های قلبی عروقی را افزایش می دهد و وجود سه یا بیشتر از این عوامل منجر به تشخیص متابولیک می شود. این سندرم خطر عوارض سلامتی را افزایش می دهد.
اگر سندروم متابولیک یا هر یک از اجزای آن دارید، تغییرات شدید سبک زندگی می تواند مشکلات جدی سلامتی را به تاخیر بیندازد یا حتی از آن جلوگیری کند. درباره تست ورزش بخوانید.
علائم سندرم متابولیک
اکثر اختلالات سلامتی مرتبط با این اختلال بدون علامت هستند، اگرچه دور کمر زیاد نشانه واضحی است. قند خون بالا علاوه بر خستگی و تاری دید منجر به برخی علائم واضح مانند احساس تشنگی بیش از حد و نیاز به ادرار می شود.
علت سندروم متابولیک
علل سندرم متابولیک یک یا چند مورد از موارد زیر است:
1.چاقی مرکزی یا چربی اضافی در نواحی میانی و فوقانی بدن: این سندرم ارتباط تنگاتنگی با اضافه وزن یا چاقی و کم تحرکی دارد.
2. مقاومت به انسولین که استفاده از قند را برای بدن دشوار می کند. دستگاه گوارش معمولا غذاهایی که می خورید را برای استفاده از آن به عنوان منبع انرژی تجزیه می کند.
وقتی سلول‌ها به طور طبیعی به انسولین پاسخ نمی‌دهند و گلوکز نمی‌تواند مانند به طور عادی به سلول‌ها وارد شود، سطح گلوکز خون افزایش می‌یابد؛ حتی اگر بدن سعی می‌کند با افزایش مقدار انسولین، سطح گلوکز را کنترل کند.
3. عوامل دیگری نیز وجود دارد که خطر ابتلا به سندرم متابولیک را افزایش می دهد، از جمله: سن، سابقه خانوادگی سندرم متابولیک، ورزش نکردن کافی و زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک بیشتر در معرض ابتلا به سندرم متابولیک هستند.
چگونه تشخیص داده می شود؟
برای تشخیص این بیماری، پزشک شما باید چندین آزمایش مختلف را انجام دهد. نتایج این آزمایش‌ها برای بررسی سه یا چند نشانه از بیماری‌های مرتبط با این سندرم مورد استفاده قرار می‌گیرد. پزشک ممکن است یک یا چند مورد از موارد زیر را بررسی کند:
دور کمر، تری گلیسیرید خون ناشتا، سطح کلسترول، سطح فشار خون، سطح گلوکز خون ناشتا.
تایید سه یا بیشتر از این بیماری ها نشان دهنده وجود این سندرم است.
عوارض سندرم متابولیک
عوارضی که ممکن است ناشی از این سندرم باشد اغلب جدی و طولانی مدت/مزمن هستند و عبارتند از:
آترواسکلروز، دیابت، حملات قلبی و سکته مغزی، بیماری کبد چرب غیر الکلی، بیماری کلیوی، بیماری عروق محیطی، بیماری قلبی عروقی.
اگر دیابت ایجاد شود، ممکن است در معرض خطر عوارض دیگر سلامتی، از جمله: آسیب چشم/رتینوپاتی، آسیب عصبی/ نوروپاتی، بیماری کلیوی و قطع عضو باشید.
درمان سندروم متابولیک
اگر به سندرم متابولیک مبتلا هستید، هدف از درمان کاهش خطر ابتلا به عوارض بیشتر سلامتی است.
پزشک شما تغییراتی در شیوه زندگی را توصیه می کند که ممکن است شامل کاهش بین 7 تا 10 درصد از وزن فعلی و انجام حداقل 30 دقیقه ورزش متوسط تا شدید در 5 تا 7 روز در هفته باشد. پزشک همچنین ممکن است ترک سیگار را توصیه کند.
امکان دارد پزشک داروهایی برای کاهش فشار خون، کلسترول و قند خون تجویز کند. همچنین ممکن است آسپرین با دوز پایین را برای کمک به کاهش خطر سکته و حمله قلبی تجویز نماید.
سندرم متابولیک
چشم انداز افراد مبتلا به این بیماری اگر به علائم توجه شود، می تواند بسیار خوب باشد.
افرادی که توصیه های پزشک را رعایت می کنند، درست غذا می خورند، ورزش می کنند، سیگار را کنار می گذارند و وزن کم می کنند، خطر ابتلا به مشکلات سلامتی جدی مانند حمله قلبی یا سکته را کاهش می دهند.
اگرچه مدیریت علائم عوارض سلامتی را کاهش می دهد، اکثر افراد مبتلا به این بیماری در درازمدت در معرض خطر ابتلا به بیماری قلبی عروقی هستند. آیا درباره آنژین واریانت قبلی می دانید در این مقاله بیشتر بخوانید.
چگونه می توان از این سندروم پیشگیری کرد؟
پیشگیری از سندرم متابولیک مطمئنا امکان پذیر است، خلاص شدن از شر چربی های اضافی دور کمر، کنترل فشار خون و سطح کلسترول، خطر ابتلا به آن را کاهش می دهد، ورزش و کاهش وزن می تواند به این تلاش ها کمک کند و مقاومت به انسولین را کاهش دهد.
به ویژه موارد زیر باید رعایت شود:
1. رژیم غذایی سالمی داشته باشید که شامل میوه ها، سبزیجات و غلات کامل باشد.
2. تعهد به فعالیت بدنی منظم برای کاهش فشار خون، قند و سطح کلسترول
نکته کلیدی این است که سعی کنید وزن سالم خود را حفظ کنید. قبل از شروع یک برنامه ورزشی یا تغییر شدید رژیم غذایی خود با پزشک خود صحبت کنید. استرس باید از طریق فعالیت بدنی، مدیتیشن، یوگا و سایر برنامه هایی که به مقابله و بهبود استرس کمک می کنند، کنترل شود.
پیشگیری از سندروم متابولیک همچنین مستلزم انجام معاینات فیزیکی منظم مانند اندازه گیری فشار خون و سایر آزمایشاتی است که به تشخیص زودهنگام بیماری و دریافت درمانی که می تواند عوارض طولانی مدت سلامتی را کاهش دهد، نیاز دارد.
سندرم متابولیک در نوزادان
متابولیسم به معنای این است که چگونه بدن انرژی را از غذا جذب می کند و از آن برای انجام بسیاری از وظایف مختلف از جمله تنفس، حرکت، تفکر و رشد استفاده می کند. در ادامه می توانید درباره بیماری های عروق کرونر قلبی بخوانید.
بیماری های متابولیک نوزادان ناشی از جهش های ژنتیکی است که در اثر سابقه ژنتیکی نوزاد یا ناهنجاری های کروموزومی ایجاد می شود.
بسیاری از بیماری‌های مرتبط با این سندرم ممکن است در اولین روزهای زندگی کودک پس از تولد ظاهر شوند و علائم و نشانه‌ها می‌توانند مشکلات رایج زایمان را ایجاد کنند.
بنابراین، اگر کودک با تظاهرات بالینی نامتناسب با آنچه مورد انتظار است یا به راحتی با شایع ترین علل یک نوزاد سالم توضیح داده نمی شود، در هر نوزادی باید به بیماری متابولیک توجه شود.
کلید تشخیص سندروم متابولیک در نوزاد، گنجاندن اختلالات متابولیک در تشخیص اولیه کودک، استفاده هوشمندانه از تست های آزمایشگاهی که می تواند باعث افزایش یا کاهش ظن اختلالات متابولیک شود و انتخاب تست های مناسب بر اساس تعدادی است.
