اکو قلب برای چیست؟
اکو قلب آزمایشی است که از امواج صوتی با فرکانس بالا (سونوگرافی) برای تهیه تصاویر قلب استفاده می‌کند. این آزمایش اکوکاردیوگرافی یا سونوگرافی تشخیصی قلب نیز نامیده می‌شود.
حقایقی در مورد اکو قلب
- اکو از امواج صوتی برای ایجاد تصاویری از حفره‌های قلب، دریچه‌ها، دیواره‌ها و رگ‌های خونی (آئورت، شریان‌ها و وریدها) متصل به قلب شما استفاده می‌کند.
- یک کاوشگر به نام مبدل از روی قفسه سینه شما عبور داده می‌شود. کاوشگر امواج صوتی تولید می‌کند که از قلب شما پرتاب می‌شود و به کاوشگر باز می‌گردد. این امواج به تصاویری که در یک مانیتور ویدئویی مشاهده می‌شوند، تبدیل می‌شوند.
- اکو آسیبی به شما نمی‌رساند.
چرا افراد به تست اکو قلب نیاز دارند؟
پزشک شما ممکن است از آزمایش اکو برای بررسی ساختار قلب و بررسی میزان عملکرد قلب شما استفاده کند. این آزمایش به پزشک کمک می‌کند تا متوجه شود:
- اندازه و شکل قلب، ضخامت، اندازه و حرکت دیواره‌های قلب
- تپش و ضربان قلبت چگونه است.
- قدرت پمپاژ قلب
- اگر دریچه‌های قلب درست کار کنند.
- اگر خون از دریچه قلب شما به عقب نشت می‌کند (برگشت خون).
- اگر دریچه‌های قلب خیلی باریک باشد.
- اگر تومور یا رشد عفونی در اطراف دریچه‌های قلب شما وجود داشته باشد.
این آزمایش همچنین به پزشک کمک می‌کند تا موارد زیر را تشخیص دهد:
- مشکلات مربوط به پوشش خارجی قلب (پریکاردیت قلب)
- مشکلات مربوط به رگ‌های خونی بزرگ که وارد قلب می‌شوند و از آن خارج می‌شوند.
- لخته‌های خون در حفره‌های قلب
- سوراخ‌های غیرطبیعی بین حفره‌های قلب
انواع اکو قلب
پزشک ممکن است از چندین نوع خاص اکوکاردیوگرافی استفاده کند که در زیر ذکر شده است.
اکو داپلر
تکنیک داپلر برای اندازه‌گیری و ارزیابی جریان خون از طریق حفره‌ها و دریچه‌های قلب استفاده می‌شود. مقدار خونی که با هر ضربان خارج می‌شود، نشانه‌ای از عملکرد قلب است. همچنین داپلر می‌تواند جریان خون غیرطبیعی در قلب را تشخیص دهد که می‌تواند نشان‌دهنده مشکل یک یا چند دریچه از چهار دریچه قلب یا دیواره‌های قلب باشد. با داپلر رنگی، از رنگ‌های مختلف برای تعیین جهت جریان خون استفاده می‌شود که تفسیر اکو قلب را ساده می‌کند.
اکو دو بعدی
این تکنیک برای دیدن حرکت واقعی ساختارهای قلب استفاده می‌شود. یک نمای اکو دو بعدی به شکل مخروطی روی مانیتور ظاهر می‌شود و می‌توان حرکت لحظه‌ای ساختار قلب را مشاهده کرد. اکو دو بعدی به پزشک این امکان را می‌دهد که ساختارهای قلبی مختلف را در محل خودشان ببیند و آنها را ارزیابی کند.
اکو سه بعدی
تکنیک اکو 3-D، نماهای سه بعدی از ساختارهای قلب را با جزئیات بیشتری نسبت به اکو دو بعدی می‌گیرد. تصاویر زنده یا واقعی با استفاده از اندازه‌گیری‌هایی که هنگام تپش قلب انجام می‌شود، امکان ارزیابی دقیق‌تر عملکرد قلب را فراهم می‌کند. اکو سه بعدی نماهای بهبود یافته‌ای از آناتومی قلب را نشان می‌دهد و می‌تواند برای تعیین برنامه درمانی مناسب برای فرد مبتلا به بیماری قلبی استفاده شود.
بیشتر بخوانید: علت سوزش قلب
اکو ترانس مری (TEE)
این اکوکاردیوگرافی آزمایشی است که برخلاف اکو قلب استاندارد، مبدل اکو که امواج صوتی TEE را تولید می‌کند به یک لوله نازک متصل می‌شود که از دهان، پایین گلو و داخل مری عبور می‌کند. از آنجایی که مری بسیار نزدیک به حفره‌های فوقانی قلب است، می‌توان تصاویر واضحی از آن ساختارها و دریچه‌های قلب بدست آورد.
اکو قلب جنین
آزمایشی شبیه به سونوگرافی است که به پزشک اجازه می‌دهد تا ساختار و عملکرد قلب فرزند متولد نشده شما را بهتر ببیند. معمولا در سه ماهه دوم، بین هفته‌های 18ام بارداری تا 24ام انجام می‌شود. این تصویر اطلاعاتی در مورد نحوه تشکیل قلب کودک و اینکه آیا به درستی کار می‌کند ارائه می‌دهد. همچنین پزشک جریان خون را در قلب جنین می‌بیند. این نگاه عمیق به پزشک اجازه می‌دهد تا هرگونه ناهنجاری در جریان خون یا ضربان قلب نوزاد را بیابد.
اکو استرس
بعضی از مشکلات قلبی به ویژه آنهایی که مربوط به شریان‌هایی هستند که خون را به ماهیچه قلب شما می‌رسانند (شریان‌های کرونری)، فقط در طول فعالیت بدنی رخ می‌دهند. بنابراین پزشک یک اکوکاردیوگرافی استرس را برای بررسی مشکلات عروق کرونر توصیه کند. در این تست، تصاویر اولتراسوند از قلب شما قبل و بلافاصله پس از راه‌رفتن روی تردمیل یا دوچرخه ثابت گرفته می‌شود. اگر قادر به ورزش نیستید، ممکن است دارویی تزریق کنند تا قلب شما به همان اندازه که در حال ورزش کردن هستید، پمپاژ کند.
عوارض اکو قلب
این روش تصویربرداری تهاجمی نیست و خطرات کمی به همراه دارد. ممکن است از قرار گرفتن مبدل ناراحت شوید، زیرا می‌تواند به سطح بدن فشار وارد کند. برای برخی از افراد، دراز کشیدن روی میز معاینه برای طولانی مدت ممکن است باعث ناراحتی یا درد شود. اما در حالت کلی:
- اکو قلب نمی‌تواند به شما آسیب برساند.
- اکو ضرر و عوارض جانبی ندارد.
آماده شدن برای اکو قلب
پزشک روش اکوکاردیوگرافی را برای شما توضیح خواهد داد و در صورت داشتن هرگونه سوال، از شما می‌پرسد. به طور کلی، لازم نیست کار خاصی انجام دهید. می‌توانید قبل از آزمایش مثل همیشه بخورید و بنوشید. تمام داروهای تجویزی، بدون نسخه و مکمل‌های گیاهی که مصرف می‌کنید به پزشک خود اطلاع دهید. همچنین اگر پیس میکسر (باطری قلب) دارید، پزشک را در جریان بگذارید.
در طول اکو قلب چه اتفاقی می‌افتد؟
اکوکاردیوگرافی توسط تکنسین‌های آموزش دیده ویژه یا توسط متخصص قلب و عروق انجام می‌شود. ممکن است آزمایش خود را در مطب پزشک، اورژانس، اتاق عمل و کلینیک بیمارستان انجام دهید. این تست حدود یک ساعت طول می‌کشد.
- هرگونه جواهر یا اشیاء دیگری را که که ممکن است با این روش تداخل داشته باشند، در می‌آورید. می‌توانید از عینک، سمعک و دندان مصنوعی خود استفاده کنید.
- لباس‌های بالاتنه خود را درمی‌آورید و لباسی برای پوشیدن به شما داده می‌شود.
- روی تخت به پهلوی چپ خود دراز خواهید کشید. ممکن است یک بالشت برای پشتیبانی در پشت قرار داده شود.
- به یک مانیتور ECG متصل خواهید شد که فعالیت الکتریکی قلب را ثبت می‌کند و با استفاده از الکترودهای کوچک و چسبنده، قلب را در طول فرآیند کنترل می‌کند. ردیابی ECG با تصاویر نمایش داده شده اکوکاردیوگرام مقایسه می‌شود.
- اتاق تاریک خواهد شد تا تصاویر روی اکو مانیتور توسط تکنسین یا پزشک قابل مشاهده باشد.
- تکنسین ژل گرم شده را روی قفسه سینه‌تان می‌گذارد تا امواج صوتی از پوست عبور کنند.
- در طول آزمایش، تکنسین پروب مبدل را به اطراف حرکت می‌دهد و فشارهای مختلفی را برای گرفتن تصاویری از مکان‌ها و ساختارهای مختلف قلب اعمال می‌کند. برای گرفتن تصاویر بهتر، ممکن است از شما خواسته شود که نفس خود را حبس کنید یا نفس عمیق بکشید.
- اگر ساختارهای قلب به سختی قابل مشاهده باشد، تکنسین یا پزشک از کنتراست IV استفاده خواهد کرد که به بهتر نشان دادن حفره‌های قلب کمک می‌کند.
- پس از انجام فرآیند، تکنسین ژل را از قفسه سینه پاک می‌کند و پدهای الکترود ECG را برمی‌دارد. سپس می‌توانید لباس‌های خود را بپوشید.
بعد از اکو قلب چه اتفاقی می‌افتد؟
می‌توانید فعالیت‌های معمول خود را از سر بگیرید. مگر اینکه پزشک به شما دستور دیگری بدهد. به طور کلی، هیچ نوع مراقبت خاصی بعد از اکوکاردیوگرافی وجود ندارد. پزشک بعد از انجام دادن اکو قلب، باتوجه به شرایط سلامتی شما، دستورالعمل‌های دیگری بدهد.
جواب اکو قلب
پس از اینکه متخصص قلب و عروق آزمایش شما را بررسی کرد، نتایج را در پرونده پزشکی وارد می‌کند. پزشک به شما توضیح می‌دهد که تصاویر چه چیزی را نشان می‌دهند و آیا به آزمایش‌های بعدی یا درمان نیاز دارید یا خیر.
به عنوان مثال، اکوکاردیوگرام می‌تواند نشان دهد که آیا قلب بزرگ شده یا دیواره‌های ضخیم دارد؟ دیوارهایی با ضخامت بیشتر از 1.5 سانتی‌متر غیرطبیعی در نظر گرفته می‌شوند. آنها همچنین ممکن است نشان دهنده فشارخون بالا و دریچه‌های ضعیف یا آسیب دیده باشند. اکوکاردیوگرام همچنین می‌تواند اندازه‌گیری کند که آیا قلب شما خون کافی را در بدن پمپاژ می‌کند یا خیر. برون‌دهی قلبی حجم خونی است که در دقیقه پمپاژ می‌شود که میانگین آن در بزرگسالان 4.8 تا 6.5 لیتر است.
اکو قلب زنان
امروزه روش‌های زیادی برای کنترل‌کردن بیماری‌های قلبی و عروقی در زنان بوجود آمده است که یکی از آنها اکوکاردیوگرافی است. علائم بیماری‌های قلبی و عروقی در زنان نسبت به مردان دارای تفاوت‌های مشهودی است. از جمله این تفاوت‌ها می‌توان به کمتر بودن آمار ابتلای زنان به بیماری‌های انسدادی عروق، پایین بودن میزان موفقیت در درمان و بالاتر بودن حساسیت آنان نسبت به روش‌های درمانی ضد انعقادی به واسطه جثه و قد کوتاه نسبت به مردان اشاره کرد.
قیمت اکو قلب
برای بیمارانی که تحت پوشش بیمه درمانی قرار می‌گیرند، هزینه پرداختی تفاوت دارد. همچنین هزینه اکوکاردیوگرافی با توجه به روش آن متفاوت است. هزینه‌های اکوکاردیوگرام استرسی یا اکوکاردیوگرافی ترانس مری باهم تفاوت دارد. قیمت اکو قلب شامل تفسیر آن هم است. بنابراین قبل از هرگونه اقدامی در مورد هزینه اکو قلب تحقیق کنید.
